Topraklama Sistemi
Teklif ve bilgi almak için lütfen bizimle irtibata geçiniz.
>>ONLİNE TEKLİF İÇİN TIKLAYINIZ<<
Topraklama Nedir? : Elektrik tesislerinde aktif olmayan bölümler ile sıfır iletkenleri ve bunlara bağlı bölümlerin, bir elektrot yardımı ile, toprakla iletken bir şekilde birleştirilmesine TOPRAKLAMA denilmektedir.
Topraklamanın amacı; meydana gelebilecek bir hata durumunda oluşacak adım ve dokunma gerilimlerinin insan hayatını tehlikeye sokacak mertebede olmasını önlemek veya bu tehlikeli gerilimleri tamamen ortadan kaldırmaktır. Elektrik sistemlerinin devamlılığı ve insan hayatını güvenceye almak için elektrik sistemlerinde , gerilim altındaki kısımlar yalıtılırlar.Toprağa karşı yalıtımda, çeşitli sebeplerle, her zaman bozulma ve delinme şeklinde hata meydana gelmesi kaçınılmazdır.Topraklama, meydana gelebilecek bu çeşit bir hata durumunda, insan hayatını güvenceye almak maksadıyla uygulanacak işlemlerden biridir.
Topraklama işleminde dikkat edilmesi gereken iki nokta vardır:
• Topraklanacak cihaz veya bölüm ile referans toprak (topraklanan nesnenin elektrodundan oldukça uzak, en az 20 m.,bir toprak yüzeyi) arasındaki direncin (toprak elektrodu geçiş direnci, yayılma direnci) olabildiğince küçük olmasını sağlamak,
• Cihazların, bina aksamının ve benzeri elemanların aralarında, işletme esnasında potansiyel farkı meydana gelmemesini temin etmektir.
Topraklamada en güvenli sistem eş potansiyel sistemdir. Bu sistemde tüm topraklamalar, tüm metal bölümler eş potansiyel baraları ve potansiyel dengeleyiciler ile birbirine irtibatlanır. Tesis içerisinde herhangi iki noktada oluşabilecek gerilim farkı önlenmiş ve tüm noktalarda eş potansiyel sağlanmış olur.Elektrik akımı farklı potansiyellere sahip iki nokta arasında oluştuğundan birbirine eşpotansiyel oluşturacak şekilde bağlanmış metal bölümler arasında elektrik akımı oluşmaz . Kaçak anında bile tüm noktalarda eşit potansiyel olacağından veya hiçbir iki nokta arasında potansiyel farkı oluşmayacağından herhangi bir tehlikede söz konusu olmayacaktır. Bu sistemde statik elektrik de oluşmayacağından statik elektrik kaynaklı yangın riski ortadan kalkacaktır.
Topraklama Tesislerinde Ölçüm ; Yeni Tesis Edilecek veya Mevcut Topraklama Tesislerinde Yapılacak Ölçmeler;
Toprak Özdirencinin Ölçülmesi: Toprak yayılma direncini veya topraklama empedansını önceden belirlemek amacıyla toprak özdirencinin ölçülmesi,bu direncin çeşitli derinlikler için tespit edilmesini sağlayan “Dört Sonda Yöntemi” (örneğin,Wenner Yöntemi) ile yapılmalıdır.
Dokunma Gerilimlerinin Ölçülmesi ; Dokunma gerilimlerinin ölçülmesi için,akım-gerilim ölçme yöntemi kullanmak zorunludur.
Topraklama çeşitleri;
Topraklama başlıca üç amaçla yapılmaktadır.
1. Koruma topraklaması
İnsanları tehlikeli dokunma gerilimlerine karşı korumak için işletme araçlarının aktif olmayan metal kısımlarının topraklanmasıdır. (Normal şartlarda gerilim altında olmayan kısımlar)
2. İşletme topraklaması
İşletme akım devresinin, tesisin normal işletilmesi için topraklanması. (Aktif kısımların topraklanmasıdır. Normal şartlarda gerilim altında olabilen kısımlar)
3. Fonksiyon topraklaması
Bir iletişim tesisinin veya bir işletme elemanının istenen fonksiyonu yerine getirmesi için yapılan topraklamadır. Yıldırım etkilerine karşı koruma, raylı sistem topraklaması, İletişim tesisleri işletme topraklamasıdır.
Yüksek Gerilim Tesislerinde Topraklama ; Topraklama tesislerinin kurulması için temel koşullar;
►Mekanik dayanım ve korozyona karşı dayanıklılığın sağlanması,
►Isıl bakımdan en yüksek hata akımına (hesap yolu ile bulunan) dayanıklılık,
►İşletme araçları ve nesnelerin zarar görmesinin önlenmesi,
►En yüksek toprak hata akımı esnasında, topraklama tesislerinde ortaya çıkabilecek gerilimlere karşı insanların güvenliğinin sağlanması.
Bu koşulların sağlanması için ;
⇒ Hata akımının değeri,
⇒ Hatanın süresi,
⇒ Toprağın özellikleri önemlidir.
Mekanik Dayanım ; Topraklama elektrodu ve potansiyel dengeleme iletkenleri korozyona karşı dayanıklı malzemeden yapılmalıdır . Topraklama elektrodu en küçük boyutları Topraklamalar Yönetmeliği Ek-A da verilmiştir . Topraklama iletkenleri ve potansiyel dengeleme iletkenleri en küçük kesitleri Yönetmelik Çizelge-4a da, mekanik olarak korunmuş veya korozyona karşı korunmuş olup, olmamasına bağlı olarak; Bakır 25 mm2 ; Daldırma galvanizli demir 50 mm2 olarak bildirilmektedir.
Isıl Zorlanmalar; Şebeke nötr noktasının topraklanma şekline bağlı olarak göz önünde bulundurulması gerekli akımlar yönetmelikte çizelge-1 de bildirilmiştir. Topraklama tesislerinde hata akımının kollara ayrıldığı göz önünde bulundurularak, her topraklayıcı için bu kısımdan geçen akım dikkate alınmalıdır. Son sıcaklıklar; Yönetmelik Ek-B de verildiği gibi seçilmelidir.
Dokunma Ve Adım Gerilimine Göre Boyutlandırma ; Dokunma gerilimi için izin verilen değerler hata süresine bağlı olarak Yönetmelik Şekil-6 da verilmiştir. Dokunma gerilimi koşulları yerine getirildiğinde tehlikeli adım gerilimi oluşmayacağı varsayılır. Verilen değerlerin yüksek gerilim şebekeleri için geçerli olduğu unutulmamalıdır.
İzin verilen dokunma gerilimi UTP, aşağıdaki hususlardan birinin yerine getirilmesi ile gerçekleşmiş sayılır:
►Söz konusu tesis global topraklama sisteminin bir parçası ise,
►Topraklama gerilimi izin verilen UTP geriliminin 2 katını aşmıyor ise,
►Yönetmelik Ek-D de verilen M önlemleri alınmış ise.
Yukarıdaki koşulların hiçbirisi yerine getirilmezse ölçme yolu ile dokunma geriliminin sağlanıp sağlanmadığı kontrol edilmelidir.
Alçak Gerilim Tesislerinde Topraklama ; Alçak Gerilim Tesislerinde Dolaylı Temasa Karşı Koruma Yöntemleri ;
►Beslemenin otomatik olarak ayrılması ile koruma,
► Koruma sınıfı II olan donanım veya eşdeğeri yalıtım ile koruma,
►İletken olmayan mahallerde koruma,
►İletken mahallerde koruma,
►Topraklamasız tamamlayıcı yerel eşpotansiyel kuşaklama ile koruma,
►Elektriksel ayırma ile koruma,
Beslemenin Ayrılması Ve Topraklama ;Bir devrede veya donanımda, alternatif akım için 50 V.’u ve doğru akım halinde 120 V.’u aşan bir temas gerilimi ortaya çıkması halinde beslemenin otomatik olarak ayrılmasıdır. 0.4 kV’luk şebekelerden beslenen son kullanıcılarda 0.4 s; dağıtım tesislerinde ve alçak gerilim şebeke direklerinde 5 s içinde devre kesilmelidir. İletken bölümler sistem topraklama şekline bağlı olarak bir koruma iletkenine bağlanırlar.
Potansiyel Dengeleme ;Her binada
►Ana koruma iletkeni,
► Ana topraklama iletkeni,
►Bina içindeki metal borular,
► Yapıların metal bölümler, merkezi ısıtma ve klima sistemleri,
►Potansiyel dengeleme hattına bağlanmalıdır.
Statik Elektriğe Karşı Topraklama ; Statik Elektrik; elektronların atomlar arasında hareket etmesiyle ortaya çıkan enerji olarak düşünülebilir. Buradaki hareket, elektronların çekirdek etrafındaki hareketi değil, farklı atomlar arasındaki hareketidir. Statik elektriğe en büyük örnek olarak yıldırım verilebilir. Kısacası statik elektrik; katının katıya, sıvının katıya veya iki sıvının birbirine sürtünmesi sonucu oluşan, genel olarak bir işe yaramayan ve zaman zaman arklar şeklinde boşalan elektrik enerjisidir. Bu boşalma genel olarak kontrol altına alınamaz ve statik elektrikten faydalanılamaz. Ancak; Bu kontrolsüz güç çok önemli bir yangın çıkış sebebidir.Endüstriyel ve ticari işlemlerde, yangın riskinden dolayı statik elektriğin büyük bir önemi vardır. Endüstriyel ve ticari işlemlerde statik elektrik; transport işlerinde, konveyör bantlarında, kaplama işlemlerinde, örtme ve doldurma işlemlerinde, basım ve matbaa işlemlerinde, karıştırma işlemlerinde ve sprey uygulamaları gibi birçok yerde görülmektedir.